Pseudo-wetenschap
De hedendaagse kunstenaar Dino Valls schildert met een renaissancistische precisie, die hij met een speelse vorm van absurdisme combineert. In zijn werk maakt hij gebruik van traditionele thema’s en motieven, zoals de zondeval (hier letterlijk uitgebeeld als een vallende naakte man en vrouw) en een achtergrond van goud, wat in de Middeleeuwen op de heiligheid van de afgebeelde personen duidde. Maar hier worden ze door Valls gebruikt om te suggereren dat iets typisch hedendaags, de medische wetenschap, de rol van religie heeft overgenomen en met eenzelfde zweem van onaantastbaarheid omgeven wordt. Daarbij laat hij zien hoezeer de opdringerig tastende handen en gereedschappen van wetenschappers in contrast staan met de kwetsbare schoonheid van mensenlichamen.
Het Concertgebouw
Toen ik de laaggeprijsde jongerenkaartjes had ontdekt, was ik niet meer uit het Concertgebouw weg te slaan. Nou, dat is een beetje overdreven, maar ik kwam er maandenlang gemiddeld één of twee keer per week. Hoewel ik in Utrecht woonde, studeerde ik in Amsterdam, en na de colleges bleef ik vaak een beetje in de stad rondhangen, bezocht ik een museum, struinde in antiquariaten, en doodde zo de tijd totdat ik aan kon sluiten in de rij met studenten die in aanmerking wilden komen voor een voordelig sprintkaartje. Ik herinner me de opwinding die iedere keer in me opwelde: vanavond is er zo’n fantastisch concert, dat is vast al uitverkocht. Maar telkens lukte het weer om binnen te komen, vaak zelfs op de meest sjieke balkonplaatsen, schuin boven het orkest, met een prachtig uitzicht op de serene, classicistische concertzaal, die in een dromerige gloed van gedimd licht baadde zodra de muziek was begonnen.
Kamer in Amsterdam
Ik doe het, zeg ik met tranen van euforie in mijn ogen. Pas in de tram realiseer ik me dat ik de helft van mijn spullen weg zal moeten doen, dat ik de was voortaan in een wasserette moet doen, en de afwas in een teiltje water uit de douche. De raampjes zijn klein; één ervan gaat niet helemaal dicht, zodat het altijd een beetje zal tochten. Er dringt een onophoudelijke stroom van straatgeluiden mijn nieuwe kamer binnen, waardoor het nooit meer helemaal stil zal zijn. Maar in een kwartiertje loop ik naar het Vondelpark, in twintig minuten naar het Museumplein; elke morgen zal ik het Melkmeisje van Vermeer en het Joodse bruidje van Rembrandt kunnen begroeten.
Écht belangrijk
Een vriendelijke lezer van mijn weblog vraagt me wat ik nou écht belangrijk vind in het leven, omdat hij dat nergens expliciet terug kan vinden (al is dat impliciet volgens mij wel het geval). Vooruit, op het gevaar af pompeus te klinken zal ik wat grote woorden lanceren, die beschrijven welke waarden voor mij een richtlijn zijn in het leven: vrijheid, mensenliefde en esthetiek. Twee van de drie, vrijheid en mensenliefde, lijken op de idealen van de Franse Revolutie, vrijheid, gelijkheid en broederschap, waarbij gelijkheid en broederschap in mijn ogen best samengevoegd kunnen worden: broederschap impliceert immers de gelijkheid van broeders onder elkaar, terwijl gelijkheid een voorwaarde vormt om tot broederschap te kunnen komen. Aan het rijtje heb ik esthetiek toegevoegd, een waarde die veeleer romantisch is dan verlicht, en die mij aan de volgende uitspraak van Nietzsche doet denken: ‘Alleen als esthetisch fenomeen kunnen het bestaan en de wereld eeuwig gerechtvaardigd zijn’.
Nederlanderschap
Gemeenschapsgevoel heb ik maar zelden ervaren in mijn leven. Ja, als kind heb ik me altijd warm ingebed gevoeld binnen de kleine gemeenschap van mijn ouders en zus, en in de kring van betrokken ooms, tantes en lievelingsnichtjes daaromheen. Maar binnen andere groepen – de familie als geheel, mijn klas op school, clubjes vrienden en vriendinnen – heb ik me altijd een buitenstaander geweten, iets wat ik als een gegeven aannam, iets waaraan niets te veranderen viel. Aan de universiteit werd mijn individualisme gevoed; ieder kon z’n eigen studieroute bepalen, zodat van een vaste schoolklas geen sprake was. Twee keer, tijdens een enthousiasmerende collegereeks van de markante professor André Klukhuhn en een studieweek over ‘de vrije wil’ bij de Stichting Thomas More, waar men op basis van z’n motivatie al dan niet werd toegelaten, ontstond er een hechte groep van studiebollen, waar ik me op een wonderlijke manier verbonden mee wist, een verrukkelijk en voor mij tot dan toe onbekend gevoel. Maar de groepen vielen na afloop van de studieuze activiteiten weer uiteen, hoe- wel ik aan beide een goede vriend overhield.
Curaçaos meisje
Dit is mijn eerste date met een donker meisje, realiseer ik me als ik haar zie zitten op het bankje op de afgesproken plek. Maar zoals dat gaat tussen lesbische of biseksuele vrouwen, neemt het contact onmiddellijk de vertrouwde gedaante van een ontmoeting tussen twee vriendinnen aan, zodat het echte ‘date-gevoel’ achterwege blijft. Zij vertelt dat ze pas zes jaar geleden – vanwege haar opleiding Communicatie – naar Nederland gekomen is, naar een studentenflat op de Uithof om precies te zijn. Tot die tijd heeft ze altijd op Curaçao gewoond, waar haar ouders en broertjes en zusjes nog steeds leven. Uit de oprecht geïntereseerde vragen die ik stel, blijkt al snel dat ik nauwelijks iets over het eiland weet. En dat terwijl de eerste liefde van mijn leven, een oudere blanke man, er was opgegroeid als zoon van een schoolmeester. Maar het enige wat hij me over zijn jeugd vertelde, was dat het altijd zomer is op Curaçao, zodat hij wanneer hij maar wilde kon zwemmen in zee. Dat het eiland zo klein is dat het hooguit twee uur kost om het rond te rijden met de auto, daarvan had ik geen idee, noch van het feit dat de ‘hoofdstad’ Willemstad tevens de énige stad van het eiland is. ‘Dat vind ik zo gek,’ zegt het meisje. ‘Wij kregen op school altijd les over Nederland, maar ik merk dat Nederlanders bijna niks over de Caribische eilanden weten.’
Virtuele ontmoeting
Jonge blondine zoekt rijke man met een zachtaardig karakter en gevoel voor humor, die (nu of in de nabije toekomst) geld heeft om een sjieke Mercedes (liefst zwart) of een vleugel van Steinway te kopen. Zelf heb ik filosofie gestudeerd, dus ik ben een arme sloeber, maar je kunt wel diepzinnige gesprekken met me voeren.
Mannen zonder geld of mannen die op Wilders stemmen komen niet in aanmerking.
Op deze oproep reageert een 42-jarige met een eigenaardige profielfoto:
Rechts en links
Tegen een bejaarde die lijdt aan de ziekte van Parkinson ga je niet op een discussieerderige manier praten, zelfs niet als het gaat over politiek. In eerste instantie kwam politiek tussen ons überhaupt niet ter sprake; we keken weliswaar op televisie naar debat- en praatprogramma’s met politici, maar hielden onze eigen politieke voorkeur wijselijk voor ons. Totdat één van ons (ik weet niet meer of hij of ik het was) op een onbewaakt moment, tijdens het scheren misschien, rechtstreeks aan de ander vroeg: op welke partij ga jij/ gaat u eigenlijk stemmen? Meneer H. bleek een VVD’er te zijn die dit keer echter, na het lezen van het veelbesproken Volkslied-interview met Buma, voor het CDA kiest. We hebben wel genoeg Rutte gehad de afgelopen jaren, lichtte hij toe. Toen ik op mijn beurt vertelde dat ik op Artikel 1 ga stemmen, lachte hij me uit. ‘Zo’n klein afgesplitst protestpartijtje!’ Andersom pest ik hem af en toe door plotseling het Wilhelmus te gaan zingen, bijvoorbeeld als ik ’s ochtends zijn steunkeusen aan het aantrekken ben. Hij zingt dan mee, maar we komen allebei niet verder dan het eerste couplet, waarna we hartelijk in lachen uitbarsten.
Ironie en exaltatie
Mijn bureau en de vloer rondom mijn leunstoel liggen bezaaid met boeken die ik de laatste maanden heb aangesleept. De meeste daarvan hebben een literair of een filosofisch karakter, maar in sommige – vooral de meer recent aangeschafte – staat spiritualiteit centraal. Een vriendin raadde me onlangs aan om me eens in tantra te verdiepen, een vorm van meditatie, massage en dans die erop gericht is seksuele energie aan te wenden als bron van levenslust en creativiteit. Voor zover tantra bovendien betrekking heeft op het bedrijven van de liefde, gaat het erom de dwangmatige gerichtheid op het elkaar bezorgen van een orgasme los te laten. Omdat ik iemand ben die zich gemakkelijk enthousiast laat maken, en de relatie tussen lichamelijkheid en spiritualiteit me steeds meer interesseert, heb ik me onmiddellijk voor een workshop tantra aangemeld, waarin we tevens zullen leren onze ‘chakra’s’ te openen. Via internet hoopte ik vervolgens te achterhalen wat chakra’s eigenlijk zijn, waar tantra oorspronkelijk vandaan komt, en waarom sommige feministen tantra als een vorm van vrouwelijke empowering omschrijven.
Leni van Ruisdael 